Eenzaamheid
Deze pagina bevat een overzicht van boeken, artikelen, onderzoeksrapporten, podcasts en interviews over eenzaamheid, sociaal isolement en het belang van sociale relaties. De publicaties gaan over deze thema’s in het algemeen, specifiek over ouderen, of over beleid en interventies die gericht zijn op het ondersteunen van mensen die zich eenzaam voelen of sociaal geïsoleerd zijn.
Boeken (algemeen)
Afvallers en afhakers. Over eenzaamheid, sociaal isolement en een weerbare samenleving.
Utrecht: Universiteit voor Humanistiek. 2023.
Onkundig en onaangepast. Een theoretisch perspectief op sociaal isolement.
Utrecht: Jan van Arkel. 2006.
Niets doen, niemand kennen. De leefwereld van sociaal geïsoleerde mensen.
Den Haag: Elsevier Overheid. 2003.
Social isolation in modern society.
(met Roelof Hortulanus en Ludwien Meeuwesen). Londen/New York: Routledge. 2006.
Sociaal isolement. Een studie over sociale contacten en sociaal isolement in Nederland.
(met Roelof Hortulanus en Ludwien Meeuwesen). ‘s-Gravenhage: Elsevier Overheid. 2003.
Artikelen (algemeen)
Wat is een gezond sociaal netwerk? Reflecties bij het sociaal-netwerkadvies.
Artikel (met Crétien van Campen, Eric Schoenmakers en Theo van Tilburg) in: TSG-Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 1-5, 23 september 2024.
Afvallers en afhakers.
Artikel in: Socio-Special “Afgeschakeld”, september 2024.
Eenzaamheid als collectieve aangelegenheid. Versterk sociale verbanden.
Artikel in: Vakblad Sociaal Werk #2, pp. 13-16. 2024.
Waarom neemt de eenzaamheid in Nederland niet af?
Artikel op website: Sociale Vraagstukken, 21 december 2023.
Eenzaamheid en sociaal isolement houden de samenleving een spiegel voor.
Artikel op website: Sociaalweb, 11 oktober 2023.
Eenzaamheid als sociaal probleem.
Artikel in: Tijdschrift voor Geestelijk leven,oktober/december 2022.
Het ongemak van eenzaamheid.
Artikel op website: Sociale Vraagstukken, 12 september 2022.
Eenzaamheid.
Hoofdstuk in: Lexicon Nabijheid en sociaal werk. Een verhelderende mini encyclopedie over veelgebruikte ‘nabije’ begrippen in het lokale sociaal domein. Utrecht: Movisie. 2022.
Inzicht in eenzaamheid. Gesprekken met de Wetenschappelijke Adviescommissie Eén tegen eenzaamheid.
Hoofdstuk in boek: Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, oktober 2021.
Het oordeel van een vriend.
Hoofdstuk in: Opinitis. Het (on)vermogen tot zelfstandig oordelen (2021) (red. Anja Machielse & Rudy Schreijnders).
Amsterdam: SWP/Humanistic University Press. 2021.
Complexiteit van eenzaamheid wordt wel degelijk erkend!
Artikel (met Theo van Tilburg) in: De Volkskrant, 6 oktober 2020.
De coronacrisis en het eenzaamheidsvirus.
Artikel op website: Coalitie Erbij Rotterdam, 17 april 2020.
Ken je mij? Een verhaal over eenzaamheid en verbinding.
Artikel in: Ouderlingen{blad}voor Pastoraat en Gemeenteopbouw, september 2019.
Failed transition to independence in young adults with epilepsy: The role of loneliness.
Artikel (met Rianne Geerlings et al.) in: Seizure, 69, 207-212. 2019.
Vrijwillige inzet bij eenzaamheid. Verwachtingen, grenzen en voorwaarden.
Nationale eenzaamheidslezing, uitgesproken op 27 september 2018.
Soms kun je eenzaamheid alleen verzachten. Vier misverstanden over eenzaamheid.
Artikel in: Open Deur, bezield en bewogen, 83 (5) (mei), pp. 6-7. 2017.
Vrijwillige inzet bij sociaal geïsoleerden met multiproblematiek: mogelijkheden, voorwaarden en rollen.
Artikel (met Karin Runia) in: Journal of Social Intervention: Theory and Practice, 22 (4), pp. 5-23. 2016.
Sociaal isolement als overlevingsstrategie.
Hoofdstuk in: T. Jorna e.a., Mag een mens eenzaam zijn. Studies naar existentiële eenzaamheid en zingeving. Amsterdam: SWP. 2012.
Sociaal isolement in de grote stad.
Column in: Erbij horen, Erbij zijn. Amsterdam: Vrije Universiteit, 2011.
Wat is eenzaamheid? Een woord met vele betekenissen.
Colum in: Eenzaamheid. Amsterdam: Vrije Universiteit, 2011.
Sociaal isolement vraagt om nieuw beleid.
Artikel in: Openbaar Bestuur 17(8), pp. 24-27. 2006.
Social isolation in modern society
Diverse hoofdstukken in boek. New York: Routledge, 2006.
– The issue of social isolation (pp. 3-12).
– Theories on social contacts and social isolation (pp. 13-26).
– Social isolation: formal and informal support (pp. 115-136).
– Social isolation in city and countryside (pp. 179-200).
– Research on social isolation into perspective (pp. 233-245).
Social contacts and social isolation: A typology.
Artiklel (met Roelof Hortulanus en Ludwien Meeuwesen) in: The Netherlands journal of social sciences, 37(2), 132-154. 2001.
Eenzame naasten.
Hoofdstuk (met Ludwien Meeuwesen en Roelof Hortulanus) in: Hortulanus, R. & A. Machielse (red.), Wie is mijn naaste? [Sociaal Debat 2, 2000]. pp. 53-67. Den Haag: Elsevier. 2000.
Sociale contacten: belangrijk voor het werk!
Artikel in: Baanbreker Magazine, nr 9, p. 7. 2003.
Boeken (ouderen)
Interventieprofielen voor de aanpak van eenzaamheid en sociaal isolement bij ouderen. Handvatten voor professionals bij het zoeken van passende interventies voor ouderen die eenzaam of sociaal geïsoleerd zijn.
(met Janneke Ariaans). Rotterdam: Gemeente Rotterdam/Coalitie erbij Rotterdam. 2020.
Afgezonderd of ingesloten? Over sociale kwetsbaarheid van ouderen.
Utrecht: Universiteit voor Humanistiek. 2016.
Complexe verwachtingen. Vrijwillige maatjes voor eenzame ouderen.
(met Pien Bos). Utrecht: Movisie. 2016.
Ouderen in sociaal isolement. Ervaren baat van hulp.
Utrecht: Movisie. 2015.
Sociaal isolement bij ouderen.
(met Roelof Hortulanus). Amsterdam: Uitgeverij SWP. 2011.
Sociaal isolement bij ouderen. Op weg naar een Rotterdamse aanpak.
(met Roelof Hortulanus). Utrecht: LESI. 2011.
Artikelen (ouderen)
‘I’m a fighter and I do not give up’ – Socially isolated older adults’ experiences with meaning in life.
Artikel in: Ageing and Society. Published online 2024.
Meaning in Life and Social Connectedness.
Hoofdstuk in boek: Duyndam, J. & Machielse, A. (eds). Meaning and Aging. Studies in Humanism and Atheism. Palgrave Macmillan. 2024.
Correlates of emotional and social loneliness among community dwelling older adults in Rotterdam, the Netherlands.
Artikel (met Mireille Wolfers en Bianca Stam) in: Aging & Mental Health, 26(2), 355-367. 2022.
Eenzaamheid van ouderen vraagt meer dan het organiseren van contacten.
Artikel op website: Zorg&SociaalWeb, 31 mei 2022.
‘She shouldn’t cross the line’: experiential effectivity of social guidance trajectories for socially isolated older adults with complex problems.
Artikel in: Ageing and Society 42(7):1686-1709. 2022.
Existentiële weerbaarheid en existentiële kwetsbaarheid.
Artikel in: Geron, tijdschrift over ouder worden & samenleving, maart 2021.
Betekenisvolle relaties als essentiele bron van zingeving.
Artikel in: Geron, tijdschrift over ouder worden & samenlevingmaart 2021.
Strategies of socially isolated older adults: Mechanisms of emergence and persistence.
Artikel (met Joachim Duyndam) in: Journal of Aging Studies, 53, 100852. 2020.
Improving social quality in housing complexes for older adults: professional support as a necessary condition.
Artikel (met Wander van der Vaart) in: Journal of Aging and Environment, 34(4), 375-388. 2020.
Meaning in Life for Socially Frail Older Adults.
Artikel (met Daan Duppen, Dominique Verté, Sarah Dury, Liesbeth De Donder) in: Journal of Community Health Nursing, 36(2), 65–77. 2019.
Vrijwillige inzet bij eenzame ouderen. Verwachtingen, grenzen en voorwaarden.
Artikel in: Waardenwerk, voorjaar, pp. 93-102. 2019.
Een trendbreuk in eenzaamheid?
Artikel in: Geron, tijdschrift over ouder worden & samenleving 4, pp. 50-52. 2018.
Vrijwillige maatjes voor eenzame ouderen. Grenzen en mogelijkheden van vrijwillige inzet bij een kwetsbare doelgroep.
Artikel (met Pien Bos) in: Journal of Social Intervention: Theory and Practice, 2018, 27(4), pp. 69–90. 2018.
Afgezonderd of ingesloten? Over sociale kwetsbaarheid van ouderen.
Artikel in: Waardenwerk 17 (66-67), pp. 17-28. 2016.
Eenzaamheid en sociaal isolement bij ouderen.
Artikel (met Joris Vierendeels) in: De Gids op maatschappelijk gebied 104 (8) (oktober) p. 26-31. 2013.
Social ability or social frailty? The balance between autonomy and connectedness in the lives of older people.
Hoofdstuk in boek (met Roelof Hortulanus): Baars, J. et al. (Eds.) Ageing, Meaning and Social Structure: Connecting critical and Humanistic Gerontology pp. 119-138). London: Policy Press. 2012.
Sociaal isolement bij ouderen: een typologie als richtlijn voor effectieve interventies.
Artikel in: Journal of Social Intervention: Theory and Practice, 20(4), pp. 40-61. 2011.
Bestrijding van sociaal isolement bij ouderen.
Artikel in: Openbaar Bestuur, Tijdschrift voor beleid, organisatie en politiek 21(9), pp. 18-22. 2010.
Sociaal isolement bij ouderen.
Artikel in: Geron, tijdschrift over ouder worden & maatschappij, 2, pp. 8-10. 2006.
Ouderen vooral sociaal kwetsbaar.
Artikel in: Trouw, 25 oktober 2016.
Eenzame ouderen: mogelijkheden en grenzen aan de hulp.
Artikel in: De Praktijk. Het tijdschrift voor de praktijkverpleegkundige en praktijkondersteuner, januari 2016.
The Heterogeneity of Socially Isolated Older Adults: A Social Isolation Typology.
Artikel in: Journal of Gerontological Social Work, 58(4), 338–356. 2015.
Sociale relaties.
Hoofdstuk in boek: Penninx, K. (red.) (2015). Kiezen en verbonden blijven. Sociaal werk met ouderen in de wijk. Bussum: Coutinho. 2015.
Goed Ouder Worden: een goede balans tussen autonomie en verbondenheid.
Artikel (met Roelof Hortulanus) in: Tijdschrift voor Humanistiek, april/mei, pp. 23-35. 2010.
Onderzoeksrapporten (ouderen)
SEEing social and meaning needs, talents and dreams of older adults receiving (informal) care. European research report 1.
(met Wander van der Vaart, Hanne Laceulle en Johanneke Klaassens). SEE ME-project. Social inclusion by Meaningful Ageing, European Union. 2022.
Optimising caregiving competences and skills of professional, volunteer and informal caregivers. European research report 2.
(met Wander van der Vaart, Hanne Laceulle en Johanneke Klaassens). SEE ME-project, European Union. 2022.
Good practices on ‘social inclusion through meaningful ageing’ – An analysis of six case studies in Europe. European research report 3. (met Wander van der Vaart en Johanneke Klaassens). SEE ME-project, European Union. 2022.
‘ZIE’ de potenties, de sociale behoeften en de zingevingsbehoeften van ouderen die zorg ontvangen. Samenvatting van een literatuurstudie, een empirisch onderzoek en zes ‘goede praktijken’. Nederlandstalige samenvatting van SEE ME Rapporten 1, 2 en 3. (met Wander van der Vaart). SEE ME-project, European Union. 2022.
“We hopen dat het leuker en gezelliger wordt”. Vitale Woongemeenschappen in Rotterdamse ouderencomplexen.
(met Sophie Bekkers, Janneke Jolink en Jeannelies Lof). Utrecht: Universiteit voor Humanistiek. 2022.
“Ik ben geen zielig achter-de-geraniums-vrouwtje.” Een onderzoek naar de impact en ervaren baat van deelname aan activiteiten van Vier het Leven. (met Karin Dangermond). Utrecht: LESI. 2014.
Voorkomen van financiële uitbuiting van ouderen. Deelproject: effectieve netwerkvorming rond casuïstiek.
(met Gerben Sanders en Alex Schenkels). Rotterdam/Utrecht: GGD Rotterdam Rijnmond/Universiteit voor Humanistiek. 2014.
Boeken (beleid en interventies)
Maatwerk aanpak eenzaamheid. De typologie van interventieprofielen.
Jaarboek BVWO 2012.
Als meedoen niet lukt. Signaleren, typeren en aanpakken van sociaal isolement in Utrecht, Amersfoort en Nieuwegein.
(met Marina Jonkers). Utrecht: LESI.2012.
De verbinding tussen formele en informele hulp aan sociaal kwetsbare burgers. Een relatieadvies voor een verstandshuwelijk.
(met Marina Jonkers). Utrecht: LESI. 2012.
Handelingsverlegenheid als hinderpaal bij het signaleren van sociaal isolement. Mogelijkheden en belemmeringen bij lokale signaleerders.
(met Marina Jonkers). Utrecht: LESI. 2012.
Betrokken professionals, betrokken vrijwilligers. Mogelijkheden en belemmeringen voor de inzet van vrijwilligers bij structureel sociaal isolement.
(met Karin Runia). Utrecht: LESI. 2012.
Podcasts
-
- Stemmen van eenzaamheid. Typologieën van eenzaamheid. Podcastserie met 6 afleveringen (samen met Kees van Loenen en Yke Ntoane), 2024.
- Brainwash Zomerradio. Gesprek over sociale contacten, eenzaamheid en sociaal isolement op HUMAN, NPO radio, 3 augustus 2024.
- Oud, ouder oudst (podcast).Interview podcast HUMAN, Op je gezondheid. NPO radio, 13 mei 2024.
- Landurige eenzaamheid heeft grote gevolgen voor onze gezondheid. Gesprek over sociale relaties en gezondheid, Podcast Gezonde Zaken, Teladoc, 3 juni 2024.
- Podcast of Hope. De podcast over geluk. Gesprek over sociale contacten, eenzaamheid, zingeving en geluk. Aflevering #116, 8 oktober 2023.
- Wat als we nooit meer eenzaam zijn? BRN, De Nieuwe wereld podcast, 13 februari 2023.
Interviews op radio en tv (selectie)
-
-
- CBS: Mensen met migratieachtergrond zijn vaker eenzaam. NPO, Radio1, Nieuws en co, 26 september 2024.
- Eenzaamheid jongeren en ouderen. EenVandaag (tv), AvroTros, 18 mei 2024
- De Publieke Tribune (radio). HUMAN, 25 januari 2021.
- Relaties. BNR’s Big Five (radio). BNR-radio, 30 juli 2020.
- Buitenhof. VPRO (tv), 23 december 2018.
- Schepper & Co. NCRV (tv), 26 september 2015.
- Casa Luna. NCRV, radio 1, zaterdag 29 september 2012.
- Documentaire: ‘Eenzame doden’. NCRV-televisie. Programma Netwerk, 21 april 2003.
- ‘Heilig vuur’. Documentaire en studiogesprek. NCRV tv, 30 mei 2002.
-
Interviews kranten, tijdschriften, websites (selectie)
- Goed gesprek met Anja Machielse. Brabeau Magazine, herfst 2024
- Eenzaamheid: welke vorm ervaar jij? Vierstroom Magazine, najaar 2024
- Sociale relaties zijn goed voor onze gezondheid. Uit het hArt, zomer 2024
- Een fijne buur en een goede vriend. Magazine Rond uw zorg en welzijn, 1, 2024
- Anja Machielse onderzocht een kwarteeuw lang eenzaamheid: ‘Je moet het al op zeer jonge leeftijd beginnen te bestrijden’. De Morgen, 24 april 2024
- Anja Machielse onderzocht 25 jaar lang eenzaamheid: ‘Ik geloof niet dat iemand écht geen contact wil’. NRC, 18 maart 2024
- Goed oud worden vraagt ook iets van de omgeving. Website Zorgsaamwonen, 28 februari 2024.
- Eenzaamheid is een collectieve verantwoordelijkheid. Zorgnet/Icuro, 30 januari 2024
- Meedoen aan de samenleving is voor veel mensen te moeilijk geworden. Vrij Nederland, januari 2024
- Anja Machielse over sociale weerbaarheid: ‘Eenzaamheid oplossen, daar is altijd een ander voor nodig’. Zorg+Welzijn,24 oktober 2023
- Eenzaamheid is geen privéprobleem, zegt deze hoogleraar. De Correspondent, 12 oktober 2023
- Hoogleraar Anja Machielse: ‘Participatie lost niet alle eenzaamheid op’. Website Movisie, 28 september 2023
- Anja Machielse: In de zomer ligt het sociale leven stil. Binnenlands Bestuur, 7 juli 2023
- Eenzaamheid op werk groot probleem: ‘Elke dag buikpijn’. Intermediair, 21 maart 2023
- Eenzaamheid heeft vele gezichten. De expert spreekt. Interview met Anja Machielse. Zorg+Welzijn, 9 februari 2023
- We zijn op de goede weg. Perspectieven wetenschap, beleid en uitvoering op de aanpak van eenzaamheid. ZonMw Digitale Publicaties, 29 september 2022
- Gezien en gekend zijn, daar gaat ’t om. BN DeStem, AD, De Gelderlander, 21 december 2021
- Hoe komt zorgmijdend gedrag tot stand en hoe ga je ermee om? Zorg + Welzijn, 9 november 2021
- Inzicht in eenzaamheid. Gesprekken met de Wetenschappelijke Adviescommissie Eén tegen eenzaamheid, VWS, september 2021
- Eenzaamheid staat steeds hoger op de agenda. Zorg+Welzijn, 4 augustus 2021